ABD, Amerikan imalat sektörünü canlandırmak amacıyla fabrika ve diğer altyapıların inşasını teşvik etme planını değerlendirirken, plan kapsamında, Japonya ile ticaret müzakereleri ile kurulan 550 milyar dolarlık yatırım fonundan elde edilen parayı yarı iletkenler, ilaçlar, kritik mineraller, enerji, gemiler ve kuantum hesaplamanın geliştirilmesine yatırım yapmak için kullanacağını açıkladı.

İki ülke arasında 22 Temmuz’da varılan anlaşma kapsamında Japonya, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kilit sektörlere 550 milyar dolara kadar yatırım yapmayı taahhüt ederek, anlaşmaya göre belirlenen yarı iletkenler, ilaçlar, metaller, kritik mineraller, gemi yapımı, enerji, yapay zekâ ve kuantum hesaplama gibi kilit sektörlere ve teknolojilere yönlendirilecek.

Açıklanan ticaret anlaşması, Japonya’nın ABD ekonomisine önemli miktarda yatırım yapmasını içeriyor ve bu da Japonya’nın ABD’deki endüstriyel kapasitesine daha fazla katkı sağlayacak.

Japonya, dünyanın dördüncü büyük ekonomisi ve küresel ticaret ile global büyümenin büyük bir bölümünü oluşturuyor. Yurt dışından büyük miktarda enerji ve gıda ithal ederken, elektronik, makine ve motorlu taşıt ihracı ile öne çıkıyor.

Otomotiv: ABD-Japonya ticari ilişkilerinde önde

Japonya’dan ABD’ye 2024 yılında 1,3 milyon adet otomobil ihraç edilirken, bu ihracat ABD otomobil pazarının yaklaşık yüzde 8’ine denk geliyor. Japon otomobil üreticileri, aynı zamanda ABD’ye sattıkları otomobillerin çoğunu da Kuzey Amerika’da üretiyor. Diğer taraftan, ABD’de bulunan fabrikalarında Japonlar firmaları 3,3 milyon adet üretim gerçekleştiriyor. Karşılaştırmak için örnek vermek gerekirse, aynı kıtada bulunan, Meksika’dan 2,5 milyon adet otomobil, Kanada’dan ise 1,1 milyon adet otomobil ithal ediliyor. Kanada ve Meksika’daki otomobil fabrikaları da Japonya’da üretilenlerden çok daha fazla ABD yapımı parça kullanıyor. ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Amerikan otomobil parçası üreticileri 2024 yılında Meksika’ya 35,8 milyar dolar, Kanada’ya ise 28,4 milyar dolar parça ihraç ederken; Japonya’ya 1,5 milyar dolar ihraç ediyor. ABD’li otomobil parçası üreticileri 500 binden fazla Amerikalıyı istihdam ederken; bu da ABD’deki otomobil fabrikalarının neredeyse iki katı kadar işçi anlamına geliyor.

ABD-Japonya ticaret anlaşması

Temmuz ayı sonunda varılan ve 5 Eylül’de yürürlüğe giren, ABDJaponya ticaret anlaşmasına göre, Japonya’nın ABD’ye 550 milyar dolar yatırım yapması şartıyla, ABD’ye ithal edilen mallar (otomobil ve parçaları dahil) için uygulanması planlanan yüzde 25’lik gümrük vergisi oranı yüzde 15’e düşürülecek. ABD-Japonya anlaşması, aynı zamanda da araç ithalatının ve otomotiv parçası ithalatının yüzde 27,5’ten yüzde 15’e düşürülmesini içeriyor. Anlaşma, Japon otomobil üreticilerinin, Meksika veya Kanada gibi, Japon otomobil üreticilerinin üretim yaptığı ve gümrük vergilerinin en az yüzde 25 olduğu yakın ülkelerden ithalat yapmak yerine, arabaları doğrudan Japonya’dan ABD’ye taşıyarak -en azından kısa vadedeüstünlüğe sahip olduğu anlamına da geliyor.

Dünyanın en büyük otomobil üreticilerinin neredeyse tamamı, otomobil ve otomobil parçalarında çift haneli tarifelere maruz kalırken, birçoğu kârlılık hesabı yapıyor. Büyük Japon otomobil üreticileri, ek maliyetleri karşılayacak kâra sahipken, alt tedarikçilerin her şeyi üreten yoğun otomobil parçası tedariki yükü ile bir yıkım yaşayabileceği, otomotiv sektöründe en dikkatle tartışılan konular arasında yer alıyor.

ABD otomotiv sektörü

ABD’li otomobil üreticilerinin 2025 yılında 10,3 milyon hafif araç üretmesi bekleniyor. Önümüzdeki birkaç yıl içinde, üretim kapasitelerinin elektrikli araçlardan içten yanmalı motorlu araçlara kaydırılmasıyla üretimde hafif bir düşüş öngörülüyor ve 2028’den önce mevcut seviyenin üzerine çıkması beklenmiyor.

Japonya, ABD’den çok az otomobil ithal ediyor

Japonya, dünyanın en kapalı otomotiv pazarlarından biri kabul edilirken, Japonya’da satılan otomobillerin yalnızca yüzde 6’sı diğer ülkelerden ithal ediliyor. ABD, çoğu ülke gibi Japonya’ya neredeyse hiç otomobil ihracatı yapmazken, Japonya, ilk kez pazarını ABD’ye, otomobillere ve tüm araçlara açıyor. Japonya, ABD’den ithal edilen otomobillere gümrük vergisi uygulamıyor. Ancak sertifikasyon süreçleri ABD’den farklı olduğu için Japon tüketiciler genellikle Japon otomobillerini tercih ediyor. Yine de Amerikan otomobil üreticileri, Japonya’daki küçük otomobil pazarını hedef alacak.

Japonya merkezli otomotiv şirketleri ABD’de büyük miktarda araç üretiyor ve Japonya ile yapılan ticaret anlaşmasının ABD endüstrisindeki rekabeti artırması bekleniyor.

Detroit merkezli Amerikan otomotiv üreticileri, hem ABD’nin iç kapasitesine yapılan yeni yatırımlar hem de Japonya’dan yapılan ithalatın artması nedeniyle Japon ürünlerin baskısını hissetse de elbette geleneksel otomotiv şirketleri için en büyük tehdit, Çin’in hâkim olduğu küresel elektrikli araç üretimi ivmesi ve işçilik maliyetleri ile üretim verimlilikleri olacak.

Japon araçlarına ve parçalarına uygulanan düşük tarifeler, rekabet yaratırken fiyatların istikrarına yardımcı olabilir, araç tedarik zincirlerini iyileştirebilir ve ABD’de Japon markalarının payını artırabilir. Esas önemli olan konu, üreticilerin daha fazla yatırım ve model bulunabilirliğini teşvik edebilecek daha elverişli bir ticaret ortamına işaret ediyor. Bayiler için bu, daha hızlı stok devir hızı ve ithalata olan talebin artması anlamına gelebilir.

ABD ve Japonya otomotiv sektörü bu anlaşmadan ne gibi avantajlar sağlayacak?

Japonya, bazı ticari düzenlemelerin dışında, ABD yapımı binek otomobiller için ek güvenlik testlerini uygulamaktan muaf tutacak ve Amerikan otomobillerine sübvansiyon sağlayacak. Oluşturulan fon, Japonya’nın gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 10’undan fazlasını temsil ediyor. Bu anlaşma sonrasında Japonya Dış Ticaret Örgütü, ABD ekonomisine doğrudan yatırımların 2023 yılında 780 milyar doları aşacağını öngörüyor. 550 milyar doların ne kadarının yeni yatırım olarak gerçekleşeceği veya mevcut yatırım planlarına ne ölçüde aktarılacağı ise zamanla görülecek. Bu anlaşma sonrasında ABD’ye yeni yatırımlar gelmesi beklenirken, Japonya ayrıca otomobil ve kamyon ürünleri de dahil olmak üzere ticarete açılıyor. İstatistiklere göre Japonya, ABD’nin beşinci büyük ticaret ortağı. Japonya geçen yıl 79,7 milyar dolar değerinde Amerikan malı satın alırken, ABD 148,2 milyar dolar değerinde Japon malı ithal etti. ABD’nin geçen yıl Japonya’dan yaptığı ithalatın üçte birinden fazlası (yani 52,3 milyar dolar) Japonya’nın devasa otomotiv endüstrisinin desteğiyle otomobil ve otomobil parçalarından oluşuyordu.