Halka arz, zorlu ve uzun bir süreç olduğu kadar şirketler açısından oldukça öğretici bir yolculuk. Başarıyla tamamlanması durumunda da önemli bir dönüm noktası.

İyi planlanması gereken bu süreç, finansal raporların ve izahnamenin hazırlanması, denetimlerin tamamlanması, kurumsal yönetim gerekliliklerinin yerine getirilmesi, yatırımcı ve analist toplantılarına hazırlanılması, piyasaların durumunun yakından takip edilerek doğru zamanın hedeflenmesi gibi hem operasyonel hem de stratejik aksiyonların alınmasını gerektiriyor. Bu sürecin titizlikle planlanması ve şirket içi koordinasyon başarı için en kritik faktörler.

Peki halka arz hazırlıkları şirketlere neler kazandırıyor?

Halka arza hazırlık şirketlere öncelikle kurumsallaşma yolunda önemli kazanımlar sunuyor. Şirketler halka açılmaya hazırlanırken, SPK’nın veya halka açılmayı planladıkları diğer ülke piyasalarının gerekliliklerine ve düzenlemelerine uyum sağlamak durumunda. Bunun için de ilk olarak kurumsal yapılarını ve işleyişlerini gözden geçirmeleri ve gerekli değişiklikleri yapmaları gerekiyor.

Diğer bir önemli kazanım da artan şeffaflık ve hesap verebilirlik. İyileşen kurumsal yönetim yapısı ve süreçleri ile birlikte daha hesap verebilir yönetimler ve bununla birlikte de daha şeffaf bir iletişim de görmeye başlıyoruz.

Bunlara ek olarak gerek izahname hazırlama sürecinde olsun gerekse de yatırımcılar ve analistlerle yapılan birebir görüşmelerle ortaya konulan farklı bakış açılarının ve düşündürücü soruların şirketler için potansiyel gelişim alanlarına dönüşebilecek nitelikte olması oldukça yüksek bir ihtimal. Buralarda gündeme gelen konuların üzerine titizlikle eğilmek gerekiyor.

Halka açılma süreci aynı zamanda ilerleyen dönemlerde de sermaye piyasalarına çok daha hızlı ve kolay erişimin önünü de açıyor ki şirketler bu sayede finansman alternatiflerini daha iyi değerlendirme şansı buluyorlar.

Başlarken, şirketler için halka açılmak önemli bir dönüm noktası demiştim. Yani halka açıldıktan sonra şirketler için yeni bir dönem başlıyor. Bu yeni dönemde, şirketlerin halka arzdan sonraki yaklaşımları daha da kritik bir öneme sahip.

Burada genel olarak birbirine zıt iki yaklaşım görüyoruz. Birincisi, halka açılmayı yukarıda bahsettiğim kazanımları önceliklendiren ve sonrasında bu alanlarda sürekli kendini geliştirmeye odaklı yaklaşım. Diğeri ise halka arz sonrası sadece mevzuatın gerektirdiği kadarını yapan ve ötesine geçmeyen yaklaşım. Bu ikinci yaklaşımı benimseyen şirketlerin halka açılmayı yeni bir başlangıç değil de bir sürecin sonu olarak değerlendirdiği çok açık.

Ancak, uzun vadede şirketin hakkettiği değere ulaşması, kurumsal yönetim yapısının sağlamlığı ve şeffaf iletişime gösterdiği özen ile mümkün. Son yıllarda artan halka arzlar sonrası görülen en büyük eksiklik ise iletişim ve düzenli bilgilendirme açılarından yaşanan sorunlar olarak önümüze çıkıyor. Şirketlerin internet siteleri ve yatırımcı iletişiminde önemli eksiklikler var. Örneğin, son yıllarda halka arz olmuş ve BIST 100 endeksine girmiş olan bazı şirketlerin internet sitelerine baktığımızda özellikle İngilizce içeriklerin yabancı yatırımcı ve analistler açısından oldukça yetersiz kaldığını görüyoruz. Bunun bir sonucu olarak da bu şirketlerin yabancı yatırımcıyı çekmesi neredeyse imkansız hale geliyor. Mesela 2022 ve 2023 yıllarında halka arz olmuş şirketlerin halka açık kısımlarındaki yabancı payı ortalama yüzde 5 civarında.

BIST 30 endeksindeki şirketlerin, ki bu şirketler yatırımcı iletişimi ve ilişki yönetimi açısından daha aktif olanlar, ortalaması yüzde 27 civarında. Tabi son yıllarda yabancı fonların çıkışı ve yerli yatırımcı sayısındaki artış da mevcut seviyeler üzerinde etkili. Ancak, piyasalardaki trendlerden bağımsız olarak şirketlerin kendilerini uluslararası arenada tanıtmaya devam etmeleri, bu konuda reaktif kalmamaları ve proaktif olarak gerekli atılımları yapmaları yatırımcı tabanlarının genişlemesi açısından son derece önem arz ediyor. Bunun için de gerek internet sitelerindeki içerik açısından olsun gerekse de yatırımcı ilişkileri yönetimi açısından en iyi uygulamaları hayata geçirmek üzere adım atılması gerekiyor.