Businessweek
Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine aboneliğiniz boyunca tam erişim sağlayabilirsiniz. Abone Ol

Özel Dosya

Kuşak Farklılıklarını Anlamak - 1
Araştırmacılar, pazarlama ve iletişim dünyası için farklı kuşakların özelliklerini geniş ve genelleyici ifadelerle tanımlama cazibesi, günümüzde oldukça güçlü. Bu sayede tüketicilerin ilgisini çeken güçlü hikayeler sunabiliyoruz. Ancak 15 yıllık bir dönemde doğan herkesin ortak değerler ve davranışlara sahip bir kategori olarak doğru şekilde tanımlanabileceği varsayımı ne kadar doğru?
  • 5 Haziran 2025 21:29
  • Sidar Gedik
Kuşak Farklılıklarını Anlamak - 1

Nüfus azalışı, dünyanın birçok ülkesinin karşı karşıya olduğu bir gerçeklik. Doğurganlık oranlarının beklenenden daha hızlı düşmesi, politika yapıcılar için sürdürülebilir göç, işgücü ve emeklilik konularını önemli gündem maddeleri haline getiriyor. Türkiye’de doğurganlık hızı her yıl düşmeye devam ediyor. TÜİK’in, Doğum İstatistikleri 2024 verilerine göre doğurganlık hızı 2024’te 1,48 ile tarihin en düşük seviyesinde. Bir yılda doğan canlı bebek sayısı son 10 yılda yüzde 30,6 düşüş gösterdi. Kadınlar artık daha ileri yaşta anne olmayı tercih ediyor ve ilk doğum yaşı yirmiyediyi aştı.


Demografideki bu değişim, markaları kuşaklar arasındaki farkları anlamaya zorluyor. Peki, kuşak etiketlerine fazla odaklanmak, markaların önünü tıkayıp fırsatların kaçmasına sebep oluyor olabilir mi? Pek çok ürün, hizmet veya kategori için, “yaşsız” bir yaklaşım ihtiyacından söz edebilir miyiz?


Ipsos’un Kuşaklar Raporu 2025 (Ipsos Generations Report 2025) , farklı yaş gruplarının davranışları ile ilgili önemli bir bakış açısı sunuyor:


• X kuşağı iş dünyasında önemli bir güce sahip ve Z kuşağından daha kalabalıklar. Onlara yeterince dikkat ediyor muyuz?


• Daha az ve daha yaşlı tüketici ya da müşteri ihtimali markalar için ne anlama geliyor?


• Gerçekten onları ve onları neyin harekete geçirdiğini doğru tanıyor muyuz?


• Z kuşağı erkeklerinin ve kadınlarının ayrıştığını ve birleştiği noktalar neler? Zamanlarını nerede ve nasıl geçiriyorlar?


Kuşak analizi önyargılara ve yanlış algılara açık bir konu. Bireylerin yaşla birlikte doğal olarak geçirdiği değişimler ve herkesi aynı anda etkileyen dönemsel olaylar, bu farklarla karışabilir. Ayrıca her ülkenin koşullarının birbirinden farklı olduğu bir dünyada batılı kuşak tanımlamaları her yerde geçerli olmayabilir. Aynı yaş grubundaki insanların tutum ve düşüncelerinin her ülkede benzer olacağı varsayılmamalıdır.



Değişen sadece kuşaklar değil


Tutumlar ve davranışlar kuşaklara göre sıklıkla farklılık gösterir. Ancak bu farklılıklar, bireyler yaşlandıkça azalabilir ya da artabilir. Farklı dönüm noktalarına geldikçe kuşaklar birbirleriyle aynı tutumu sergileyebilir ya da toplumdaki değişimlere veya ani şoklara uyum sağlayabilirler.


Ipsos’un Kuşaklar Raporu 2025 farklı kuşakları daha iyi anlamak, üç temel etkinin incelenmesini öneriyor: Yaşam evresi etkisi, dönem etkisi ve kohort/kuşak etkisi. Bu etkileri inceleyerek söylemlerin ötesine geçebilir ve kuşaklar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ile tüketicileri şekillendiren güçler hakkında daha net bir tablo geliştirebiliriz.


Yaşam döngüsü etkisi


Bir nesil, içinde bulunduğu yaşa ve hayat evresine göre davranışlarını değiştirir. Gençken daha çok spor yapar, sosyal aktivitelere katılır, ev aldığında evine yatırım yapar, çocuk olmadan önce seyahat eder, aile kurunca daha büyük araba alır, yaşlanınca hayat sigortasına önem verir.


Şimdi Z kuşağı, X kuşağı ya da Baby Boomer’dan daha fazla sosyal aktiviteye katılıyor olabilir. Ama aynı yaşta olsalardı, fark yoktu. Z kuşağı yaşlandıkça bu davranışları değişir, Y kuşağı gibi hareket etmeye başlar.


Dönem etkisi


Kuşakların tutum ve davranışları çoğunlukla aynı dönemde yaşanan büyük olaylardan etkilenir. Böyle olaylar, herkesi etkileyerek farklı yaş gruplarının da davranışlarını değiştirir.


Örneğin Kovid-19 pandemisi, uzaktan ve hibrit çalışmanın yaygınlaşması, ruh sağlığında zorluklar ve çevrimiçi sosyalleşme gibi pek çok değişikliğe yol açtı. Bu değişiklikler yaş fark etmeksizin herkesi etkiledi.


Kohort/Kuşak etkisi


Kohort etkisi, sosyal psikoloji alanında belirli bir kuşağın üyelerinin, kuşağı oluşturan dönemdeki belli başlı olaylardan etkilenme durumu anlamına geliyor. Kohort etkileri tespit edilmesi en zor olanlardır. Bir kuşağın hem bugün diğer kuşaklardan farklı olduğunu hem de aynı yaşta olduklarında diğer kuşaklardan farklı olduğunu göstermek için uzun süreli verilere ihtiyaç vardır.


Örneğin diğer nesillerden daha materyalist olmak, iş değiştirmede daha fazla hareketlilik, daha az çocuk sahibi olmak, marka bağlılığının azalması veya artması, daha sosyal liberal veya daha muhafazakâr olmak gibi.


Kültürü anlamak esastır


‘Baby Boomer’ veya ‘Millennial’ gibi terimler büyük ölçüde ABD veya Kuzey Amerika ülkelerine aittir. Ancak her kuşağı tanımlamak için kullanılan önemli kültürel olaylar – örneğin II. Dünya Savaşı sonrası bebek patlaması – her yerde yaşanmamıştır. Bu terimler Batı dünyasının dışında pek de iyi anlaşılmamaktadır.


2024 yılında yayınlanan Ipsos Kuşaklar Raporu’nda, bireylerin hangi kuşağa ait olduklarını belirleme yeteneğinin ABD’den kültürel olarak uzaklaştıkça azaldığını söylemekteydi. ABD’de (yüzde 62) ve İngiltere’de (yüzde 50) bireylerin yarısından fazlası hangi ‘Batılı’ kuşağa ait olduğunu doğru şekilde tanımlayabiliyorken, bu oran Çin’de yüzde16’ya, Hindistan’da ise yüzde 5’e düşmekteydi.


‘Batılı’ terimler iş dünyasında, pazarlamada ve medyada sık kullanılırken, birçok ülkenin kendine özgü kültürel veya tarihsel olaylar nedeniyle kendi yerel olarak geçerli tanımlamaları da bulunmaktadır. Yerel özellikleri dikkate alarak ve değişimi yöneten etkilerin farkında olarak kuşaklar arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları daha iyi anlayabiliriz.


Önümüzdeki ay yazımızda Ipsos’un Kuşaklar Raporu 2025 raporundan yola çıkarak Z kuşağı, X kuşağı ve daha olgun yaştaki kuşaklara yakından bakacağız.


Dergi Erişimi
Dergi içeriklerini okumak için Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine abone olmanız gerekmektedir.Abone değilseniz abonelik satın alarak tüm dergi içeriklerine sınırsız erişim sağlayabilirsiniz
Abone Ol
Tescilin Adı Var Tadı Yok
Tescilin Adı Var Tadı Yok
Türkiye zengin mutfak kültürü ile coğrafi işaretli ürünlerde çok büyük bir potansiyele sahip. Ancak alınan tescillerin gereğinin yerine getirilmemesi tescilin sağlayabileceği katma değeri düşürüyor.
Borç Yiğitleri Kamçılıyor
Borç Yiğitleri Kamçılıyor
Son dönemde tahvil piyasalarında yaşanan sert hareketler, küresel ekonomide yükselen bir gerilimi gözler önüne seriyor. Uzun vadeli devlet tahvillerine olan talep zayıflarken, faiz oranları kritik eşiği aşarak son yılların en yüksek seviyelerine ulaştı. Yatırımcılar, artık hükümetlere borç verirken çok daha temkinli. Bu durum, yalnızca finansal piyasaların değil, siyaset kurumlarının da yeniden şekillenmesine neden olabilir.
12 Ayda Enflasyonu Yenebilecek Hisseler
12 Ayda Enflasyonu Yenebilecek Hisseler
2025 yılı ilk çeyrek bilanço döneminin ardından analistlerin araştırma kapsamındaki şirketler için hesapladıkları hedef fiyatlar cazip getiri potansiyeli sunuyor. 12 aylık dönem için hesaplanan hedef fiyatlara göre araştırma kapsamındaki 56 şirketin 51’i enflasyonun üzerinde getiri potansiyeli sunuyor.
Ufuk Akçiğit’ten Kaliteli Büyüme İçin Çözüm Önerileri
Ufuk Akçiğit’ten Kaliteli Büyüme İçin Çözüm Önerileri
Şirketlerin verimliliği ve sürdürülebilir büyüme ile ilişkisini geçmişten bugüne verilerle ortaya koyan Akçiğit, ülkelerin izlediği yol haritasını ve Türkiye’nin çıkarması gereken dersleri anlattı.
Doğudan Batıya Aşırı Sağ Dalga: Avrupa Siyaseti Sağa Çekiyor mu?
Doğudan Batıya Aşırı Sağ Dalga: Avrupa Siyaseti Sağa Çekiyor mu?
Polonya, Portekiz ve Romanya’da gerçekleştirilen seçimler, aşırı sağın Avrupa’da artık sadece bir uyarı değil, iktidar adayı olduğunu gösterdi. Peki bu yükselişin nedeni ne ve Avrupa siyaseti nereye gidiyor?
Orada Bir Ev Var Uzakta
Orada Bir Ev Var Uzakta
Konut piyasası son dönemlerin en sakin zamanlarını yaşıyor, yüksek enflasyona kıyasla fiyatlar yerinde sayarken konut satışları yavaş seyrini sürdürüyor, stok büyüyor. Buna karşı konut satın almak halen daha varlıklı bir azınlığın özeline sıkışıp kalmış durumda. Özellikle genç kesimin kendi evinde oturma ihtimali düşüyor.
Yeni Dünyada Hayatta Kalmanın Basit Rehberi
Yeni Dünyada Hayatta Kalmanın Basit Rehberi
Mağaradan çıkan insanlık nasıl ateşin etrafında bir araya geldiyse, bugün de yapay zekâ etrafında toplanarak insanlık değerlerini yeniden tanımlamak zorunda.
Yeni Dengelerin Eşiğinde: Katar Forumu, ABD Tarifeleri ve Türkiye’yi Bekleyen Dönüşüm
Yeni Dengelerin Eşiğinde: Katar Forumu, ABD Tarifeleri ve Türkiye’yi Bekleyen Dönüşüm
Tüm dünyada gün geçtikçe artan değişim talebi artık daha hızlı bir biçimde somut sonuçlar üretiyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ekonomik düzenin lideri olan, bugünse bu pozisyonu tartışılan ABD, dönüşüm treninin son yolcularından oldu. Yeni dünya düzeninde daha güçlü bir koltuk sahibi olmak isteyen Türkiye ise varoluş nedenini güncelleyerek, “köprü vazifesi”nden “stratejik tasarlayıcı”ya dönüşmeli.
Sektör Liderleri Sürdürülebilir Tarım ve Gıda Zirvesi’nde Buluşuyor
Sektör Liderleri Sürdürülebilir Tarım ve Gıda Zirvesi’nde Buluşuyor
12 Haziran 2025 tarihinde gerçekleşecek Bloomberg HT Sürdürülebilir Tarım ve Gıda Zirvesi’ne, T.C. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanı sıra sektörlerinin uzman ve lider isimleri katılacak. Gıda güvencesi ve kalite, sürdürülebilir tarım uygulamalarının finansmanı, ekosistemde dönüşüm ve iş birlikleri gibi konuların ön planda olacağı zirvede; kamu, özel sektör ve sivil toplum temsilcileri sürdürülebilir tarım politikalarının geliştirilmesi adına görüş alışverişinde bulunacak. Zirve Yirmidört İletişim danışmanlığında gerçekleştirilecek.
Citroën C3 Serisi İle Elini Güçlendiriyor
Citroën C3 Serisi İle Elini Güçlendiriyor
Yüzde 100 elektrikli yeni Ë-C3 ve C3 Aircross modelleri ile yaza hızlı giren Citroën segmentinde kendine iyi bir yer edinebilir.
Bölgesel Ticaret Anlaşmaları ve Tercihli Ticaret: Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok?
Bölgesel Ticaret Anlaşmaları ve Tercihli Ticaret: Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok?
Son 12 yılda dünya ticaretinde bölgesel ticaret anlaşmalarının sayısı ve kapsadığı ticaret hacmi belirgin biçimde arttı. Bu anlaşmalara taraf olan ülkeler arasındaki ithalat hacmi ise aynı ölçüde gelişmedi.
FDA’nin Opioid Krizini Ateşlemedeki Anlatılmamış Rolü
FDA’nin Opioid Krizini Ateşlemedeki Anlatılmamış Rolü
Ajansın bağımlılık yapan ilaçları onaylamak için kendi kurallarını defalarca ihlal etmesine ve halk sağlığı krizini dizginlemedeki süregelen başarısızlığına ilişkin bir soruşturma.
Yapay Zeka Her Şirketi Değiştirecek
Yapay Zeka Her Şirketi Değiştirecek
Microsoft CEO’su Satya Nadella, bir yandan gergin müşteriler ve OpenAI ile yürüttüğü volatil ortaklık arasında bir denge noktası bulmaya çalışırken diğer yandan da yapay zeka çağında şirketi nerede konumlandıracağını bulmaya çalışıyor.
ABD’de Tarife Öncesi Araba Satın Alma Çılgınlığı Yaşanıyor
ABD’de Tarife Öncesi Araba Satın Alma Çılgınlığı Yaşanıyor
Trump’ın ticaret politikaları nedeniyle araçlarını değiştirmek için acele eden tüketiciler, yıllar sürebilecek maliyetli bir finansal akşamdan kalma riskiyle karşı karşıya.
Otomotiv Endüstrisinde Neler Değişiyor, Tüketiciye Etkisi Ne Olacak?
Otomotiv Endüstrisinde Neler Değişiyor, Tüketiciye Etkisi Ne Olacak?
Otomotivde yaşanan devrimi nelerin yönlendirdiğini izleyen değil, şekillendiren şirket ve ülkeler önümüzdeki dönemde bir adım öne çıkacak.