Dünyada otomotiv sektörünün kalbi, uzun yıllardır dört büyük şehirde atıyor: Detroit, Stuttgart, Torino ve Koromo. Bu merkezler, otomotiv üretimi, teknoloji ve markalaşma açısından endüstrinin temel taşlarını oluşturdu. Ancak yeni dönemde, özellikle yapay zekâ, elektrikli araçlar ve mobilite ekosistemi alanlarında yaşanan hızlı gelişmelerle birlikte Shenzhen gibi şehirler de bu ligde yerini almaya başladı.

Geleceğe baktığımızda, Ar-Ge yatırımları ve teknolojik dönüşümler doğrultusunda, birçok ülkenin bu şehirler arasına kendi otomotiv merkezlerini eklemek için stratejik adımlar attığını görüyoruz.

Detroit: ilk otomotiv başkenti. Küresel otomotiv endüstrisinin kalbi, 20. yüzyılın başında, üç büyük otomobil devi tarafından Detroit’te atmaya başladı. Devrim niteliğindeki T otomobil montaj hattı, büyük ölçekli otomobil üretiminde yeni bir dönem başlattı ve otomobilleri ulaşılamaz lüks tüketim malı olmaktan çıkarıp milyonlarca eve giren kitlesel tüketim ürünü haline getirdi. Detroit’teki Model T’nin görkemli günlerinde, dünyada yanmalı motorlu araçların bu kadar yoğun bir şekilde seri üretiminin yapıldığı başka bir yer yoktu.

Detroit’in tarihi

1701’de Fransız yerleşimi olarak kurulan ve Fort Ponchartrain du Détroit adını alan şehir, 1896’da Henry Ford’un ilk otomobilini sokaklarında test ettiği yer oldu. 1898’de önce sadece iki otomobil üretimi ardından ilk otomobil üretim tesisinin açıldığı yer oldu. 1901’de Ford, Henry Ford Co.’yu açarken,1902’de şirketten ayrılması sonrası, şirket Cadillac Motor Co. Adını aldı. Detroit, yaklaşık 286 bin nüfusuyla Amerika’nın 13. büyük şehriydi. 1903’te Ford, Ford Motor Co.’yu Detroit’te kurdu; sonrasında 1908’de William Durant ve Charles Stewart Mott’un kurduğu ABD’nin ve dünyanın en büyük otomotiv üreticilerinde olan şirket, Detroit’te merkez ofisi bulunan tek büyük ABD otomobil üreticisi oldu. 1925’de Walter Chrysler, Chrysler Corp.’u Detroit’te kurdu ve merkezini 1996’da Detroit’in bir banliyösü olan Auburn Hills’e taşıdı.

Diğer merkez Avrupa’da: Stuttgart

At üstünde seyahatten elektrikli motora giden yolda Stuttgart’ın önemli bir yeri var. 1834’te otomobil tarihinin öncüsü Daimler, dünyayı altüst edecek buluşunu burada yarattı.

Otomobilin icadı, 1880’ler olarak kabul edilir. 1886’da, Mannheim’dan Carl Benz, üç tekerlekli motorlu arabası için patent başvurusunda bulundu. Sonrasında Daimler ve Wilhelm Maybach dünyanın ilk dört tekerlekli motorlu arabasını geliştirdiler. Benz ve Daimler başlangıçta birbirleri hakkında hiçbir şey bilmeseler ve hiç tanışmasalar da dünya tarihinin en önemli icatlarından birini neredeyse aynı anda yaptılar. 1926’da birleşerek, otomobilin iki babası Daimler ve Benz’in başarıları tek bir şirkette bir araya getirildi. Bu miras sayesinde, Almanya’nın önemli sanayi merkezlerinden biri olan Stuttgart, bugün hâlâ Almanya’nın en önemli otomotiv üretim merkezlerinden biri konumunda.

Otomotiv gelişiminde Torino’nun tarihsel önemi

Torino da 19. yüzyılın sonlarında başlayan derin ve karmaşık otomotiv tarihine sahip. İtalya’da arabaların görüldüğü ilk yer burasıydı. 1899’da Giovanni Agnelli’nin kurduğu ünlü üretici firması bu şehri İtalya’nın inovasyon ve üretim merkezi haline getirdi. Torino’nun köklerinde önemli yeri olan bu şirket, sadece bu şehirde değil, İtalya genelinde otomotiv endüstrisini değiştirdi.

Torino’nun stratejik konumu ve güçlü endüstrisi, birçok tarihi otomobil üreticisini bir araya getirdi. Bu, şirketlerin büyümesi ve gelişmesi için bir zemin yarattı. Yeni otomobil teknolojileri ve tasarımları geliştirdiler. Zamanla Torino, yeşil ve modern olmaya odaklanarak yeni pazar ihtiyaçlarını karşılamak için değişti. Bugün Torino, yeni zorluklarla karşı karşıya kalırken geçmişinden ilham almaya devam ediyor. Şehrin otomotiv tarihi ile yeni fikirlerin bileşimi, Torino’yu otomotivde gelişiminin merkezinde tutuyor. Böylece şehir, otomobil endüstrisinde önemli bir rol oynamaya devam ediyor.

oynamaya devam ediyor. İtalya’daki otomobillerin yüzde 25’inden fazlasının Torino’dan çıkması, bu şehrin otomobil dünyasındaki önemini ortaya koyuyor. Avrupa’da gerek otomotiv tarihi gerekse otomobil tasarımında inovasyon açısından önemli bir yeri var. Markalar Torino’yu evleri olarak görüyor ve bu da onu sektörde lider yapıyor. Torino, başlangıcından beri otomobil üretiminin ön saflarında yer alıyor. Bugün, yeni teknolojilerle öncülük eden bu şehir, Avrupa’daki otomobillerin geleceğini değiştiriyor.

Diğer merkez Japonya’da: eski adıyla Koromo

Bir zamanlar Koromo olarak bilinen ve sonrasında ünlü Japon üreticisinin adını alan Koromo şehri, üretim merkezi haline gelmeden önce geleneksel bir tarım ve ipek üretim merkeziydi. 420 bin kişilik şehir, adını aldığı otomobil üreticisinin evi olarak görülüyor. Aichi Eyaletinde bulunan Koromo, gelenek ve teknolojinin bir araya geldiği, Ar-Ge ve endüstrinin buluştuğu bir merkez. 1959’da bölgenin en büyük işvereninin adını alan bu şehir, geçmişte Miyake ve Naito klanları tarafından yönetilirken, şimdilerde gelir açısından dünyanın dokuzuncu büyük şirketi ve dünyanın en büyük araç üreticilerinden birinin de üretim merkezi.

Honsha fabrikası, başlangıçta Koromo Fabrikası olarak adlandırılmıştı. 1960’ta Honsha Fabrikası adını aldı ve 1959’da Koromo Şehri’nin ismi de değişti. Bu değişim, otomotiv sektörünün güçlü etkisinin bir yansımasıydı.

Çağımızın yeni merkezi: Shenzhen

Çin’in Shenzhen şehrinde, ülkenin diğer her yerinden daha fazla araba üretiliyor. Diğer Çin şehirleri geride kalıyor. 2024’te 2,8 milyondan fazla araç üretildiği açıklanan şehir, Çin’in en büyük otomotiv üreticisine de ev sahipliği yapıyor. Bu firma, araçlarının yaklaşık beşte birini orada üretiyor. Shenzhen, modern zamanların Detroit’i olarak görülürken, şehir artık kendisini resmen “Çin’in bir numaralı otomobil şehri” olarak tanımlıyor. Toplam araç üretimindeki liderlik yeni nesil araçlar için de geçerli. Çin’in hiçbir yerinde Shenzhen’deki kadar çok elektrikli ve hibrit araç üretilmiyor. Detroit’teki Model T’nin görkemli günlerinde, dünyada içten yanmalı motorlu araçların bu kadar yoğun bir şekilde seri üretiminin yapıldığı başka bir yer yoktu. Benzer şekilde, bugün dünyada Shenzhen’den daha fazla elektrikli araba ve hibritin üretildiği başka bir yer yok. 2024’ten beri Shenzhen, “Yeni Enerji Araçları”nın (elektrikli arabalar, hibritler ve yakıt hücreli araçlar dahil) üretiminde ülkeye öncülük ediyor.

Otomotiv modern ekonomik gücün sembolü

1886 yılına, yani dünyanın ilk üç tekerlekli otomobilinin icadına dönersek; bu dönüm noktasıyla birlikte bu şehirler, otomotiv tarihinde önemli merkezler haline geldi. Benzer şekilde, bu şehirler otomotiv tasarımı alanındaki öncülükleriyle endüstrinin yenilikçi gelişimine yön verdi ve dünyanın dört büyük otomobil şehri bu sürece kendilerine özgü katkılarla damga vurdu. Ancak zaman geçtikçe, endüstriyel yapıda değişiklikler, Asya otomobil markalarının sert rekabeti ve yüksek işletme maliyetleri nedeniyle eski ihtişamlarını yavaş yavaş kaybediyor. Son yıllarda, yeni nesil araçlar ve otonom sürüş teknolojilerinin yükselişiyle birlikte, birçok şehir otomotivdeki güçlü temellerini kullanarak teknoloji şirketlerini kendine çekmeye çalışıyor. Geleneksel otomotiv şehirleri de elektrikli ve bağlantılı araçlarda öne çıkmak için her türlü çabayı gösteriyor ve eski ihtişamlarını yeniden kazanmayı hedefliyor.

Yeni dönemde Ar-Ge faaliyetleri ile otomotiv sektörünün yapay zekâ, elektrikli araçlar ve ekosistem oluşturma yönünde ilerlediğini düşünerek geleceğe baktığımızda, bu otomobil şehirlerine yenilerinin eklenmesi ve ülkelerin bu yönde stratejik yatırımları yapması kaçınılmaz gibi görünüyor.